Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон: моҳият, сохтор ва нақши он дар рушди давлатдории миллӣ

Котиби судии суди ноҳияи Муъминобод,

Давлатзода М.Б.

Конститутсия ҳамчун санади олии ҳуқуқии давлат, пояи низоми сиёсӣ ва ҳуқуқии ҷомеа ба ҳисоб меравад. Он на танҳо шакли ташкили ҳокимиятро муайян мекунад, балки арзишҳои миллӣ, ҳуқуқу озодиҳои инсон ва самтҳои рушди давлатро низ инъикос менамояд.

Дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Конститутсия 6 ноябри соли 1994 тавассути раъйпурсии умумихалқӣ қабул гардида, аз он замон инҷониб ҳамчун рамзи истиқлолияти давлатӣ ва ҳуқуқбунёдии ҷомеа шинохта шудааст.

Пас аз ба даст овардани истиқлолияти давлатӣ 9 сентябри соли 1991, зарурати таъсиси Конститутсияи миллӣ ба миён омад. Дар давраи солҳои 1992–1994 Тоҷикистон бо мушкилоти сиёсӣ ва ҷанги шаҳрвандӣ рӯбарӯ буд. Қабули Конститутсия дар чунин шароити мураккаб ба барқарории сохтори давлатдорӣ, мустаҳкам шудани пояҳои ҳуқуқӣ ва ташаккули давлатдории миллӣ мусоидат намуд.

Қабули Конститутсия имконият дод, ки Тоҷикистон ба ҷомеаи ҷаҳонӣ ҳамчун давлати мустақил, ҳуқуқбунёд ва демократӣ ворид гардад.

Конститутсия дар давоми зиёда аз се даҳсола ба таҳкими пояҳои давлати ҳуқуқбунёд, ваҳдати миллӣ ва рушди иқтисодиву иҷтимоӣ мусоидат намуд.

Он ба ташаккули ҷомеаи шаҳрвандӣ, таъмини ҳокимияти қонун, риояи ҳуқуқу озодиҳои инсон ва рушди муносибатҳои байналмилалӣ замина гузошт.

Тағйиру иловаҳои солҳои 1999, 2003, 2016 ба такмили низоми сиёсӣ ва мутобиқсозии он ба талаботи замони муосир равона шудаанд. Масалан, бо тағйироти соли 2016 мақоми Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат ба Конститутсия ворид шуд, ки ин ҷанбаи таърихӣ ва сиёсиро инъикос мекунад.

Бо вуҷуди пешрафтҳои назаррас, масъалаҳои такмили иҷрои меъёрҳои конститутсионӣ — аз ҷумла баланд бардоштани сатҳи ҳуқуқшиносии шаҳрвандон, таъмини шаффофияти фаъолияти мақомоти давлатӣ ва таҳкими қонуният — ҳанӯз муҳим боқӣ мемонанд.

Омӯзиши Конститутсия дар муассисаҳои таълимӣ ва баланд бардоштани маърифати ҳуқуқии аҳолӣ яке аз омилҳои асосии таҳкими давлатдории миллӣ ба ҳисоб меравад.

Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон на танҳо санади ҳуқуқии олии давлат, балки рамзи истиқлолият, ваҳдати миллӣ ва адолати иҷтимоӣ мебошад. Он заминаи устувор барои рушди минбаъдаи сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоии кишвар аст.

Татбиқи комили меъёрҳои он, баланд бардоштани эҳтиром ба қонун ва таҳкими шуури ҳуқуқии шаҳрвандон вазифаи муҳимтарини ҷомеаи муосир ба шумор меравад.